بسم اﷲ الرحمن الرحیم


پیشکش بحضور اعلیحضرت امیرامان اﷲ خان
فرمانروای  دولت مستقلہ
ٔ افغانستان خلد اﷲ


ملکہ وا جلالہ


ای امیر کامگار ای شہریار
نوجوان و مثل پیران پختہ کار
چشم تو از پردگیہای محرم است
دل میان سینہ ات جام جم است
عزم تو پایندہ چون کہسار تو
حزم تو آسان کند دشوار تو
ہمت تو چون خیال من بلند
ملت صد پارہ را شیرازہ بند
ھدیہ از شاہنشہان داری بسی
لعل و یاقوت گران داری بسی
ای امیر ابن امیر ابن امیر
ھدیہ ئی از بینوائی ہم پذیر
تا مرا رمز حیات آموختند
آتشی در پیکرم افروختند
یک نوای سینہ تاب آوردہ ام
عشق را عہد شباب آوردہ ام
پیر مغرب شاعر المانوی
آن قتیل شیوہ ہای پہلوی
بست نقش شاہدان شوخ و شنگ
داد مشرق را سلامی از فرنگ
در جوابش گفتہ ام پیغام شرق
ماہتابی ریختم بر شام شرق
تا شناسای خودم خود بین نیم
با تو گویم او کہ بود و من کیم
او ز افرنگی جوانان مثل برق
شعلہ
ٔ من از دم پیران شرق
او چمن زادی چمن پروردہ ئی
من دمیدم از زمین مردہ ئی
او چو بلبل در چمن فردوس گوش
من بصحرا چون جرس گرم خروش
ہر دو دانای ضمیر کائنات
ہر دو پیغام حیات اندر ممات
ہر دو خنجر صبح خند آئینہ فام
او برہنہ من ہنوز اندر نیام
ہر دو گوہر ارجمند و تاب دار
زادہ
ٔ دریای ناپیدا کنار
او ز شوخی در تہ قلزم تپید
تا گریبان صدف را بر درید
من بہ آغوش صدف تابم ہنوز
در ضمیر بحر نایابم ہنوز
آشنای من ز من بیگانہ رفت
از خمستانم تہی پیمانہ رفت
من شکوہ خسروی او را دہم
تخت کسری زیر پای او نہم
او حدیث دلبری خواہد ز من
رنگ و آب شاعری خواہد ز من
کم نظر بیتابی جانم ندید
آشکارم دید و پنھانم ندید
فطرت من عشق را در بر گرفت
صحبت خاشاک و آتش در گرفت
حق رموز ملک و دین بر من گشود
نقش غیر از پردہ
ٔ چشمم ربود
برگ گل رنگین ز مضمون من است
مصرع من قطرہ
ٔ خون من است
تا نپنداری سخن دیوانگیست
در کمال این جنوان فرزانگیست
از ھنر سرمایہ دارم کردہ اند
در دیار ہند خوارم کردہ اند
لالہ و گل از نوایم بی نصیب
طایرم در گلستان خود غریب
بسکہ گردون سفلہ و دون پرور است
وای بر مردی کہ صاحب جوہر است
دیدہ ئی ای خسرو کیوان جناب
آفتاب ’’ما توارت بالحجاب‘‘
ابطحی در دشت خویش از راہ رفت
از دم او سوز الا اﷲ رفت
مصریان افتادہ در گرداب نیل
سست رگ تورانیان ژندہ پیل
آل عثمان در شکنج روزگار
مشرق و مغرب ز خونش لالہ زار
عشق را آئین سلمانی نماند
خاک ایران ماند و ایرانی نماند
سوز و ساز زندگی رفت از گلش
آن کہن آتش فسردہ اندر دلش
مسلم ہندی شکم را بندہ ئی
خود فروشی دل ز دین بر کندہ ئی
در مسلمان ش
أن محبوبی نماند
خالد و فاروق و ایوبی نماند
ای ترا فطرت ضمیر پاک داد
از غم دین سینہ
ٔ صد چاک داد
تازہ کن آئین صدیق و عمر
چون صبا بر لالہ
ٔ صحرا گذر
ملت آوارہ
ٔ کوہ و دمن
در رگ او خون شیران موج زن
زیرک و روئین تن و روشن جبین
چشم او چون جرہ بازان تیز بین
قسمت خود از جہان نا یافتہ
کوکب تقدیر او نا تافتہ
در قہستان خلوتی ورزیدہ ئی
رستخیز زندگی نادیدہ ئی
جان تو بر محنت پیہم صبور
کوش در تہذیب افغان غیور
تا ز صدیقان این امت شوی
بہر دین سرمایہ
ٔ قوت شوی
زندگی جہد است و استحقاق نیست
جز بہ علم انفس و آفاق نیست
گفت حکمت را خدا خیر کیثر
ہر کجا این خیز را بینی بگیر
سید کل صاحب ام الکتاب
پردگیہا بر ضمیرش بی حجاب
گرچہ عین ذات را بی پردہ دید
’’رب زدنی‘‘ از زبان او چکید
علم اشیا ’’علم الاسماستی‘‘
ہم عصا و ھم ید بیضا ستی
علم اشیا داد مغرب را فروغ
حکمت او ماست می بندد ز دوغ
جان ما را لذت احساس نیست
خاک رہ جز ریزہ
ٔ الماس نیست
علم و دولت نظم کار ملت است
علم و دولت اعتبار ملت است
آن یکی از سینہ
ٔ احرار گیر
وان دگر از سینہ
ٔ کہسار گیر
دشنہ زن در پیکر این کائنات
در شکم دارد گہر چون سومنات
لعل ناب اندر بدخشان تو ہست
برق سینا در قہستان تو ہست
کشور محکم اساسی بایدت
دیدہ
ٔ مردم شناسی بایدت
ای بسا آدم کہ ابلیسی کند
ای بسا شیطان کہ ادریسی کند
رنگ او نیرنگ و بود او نمود
اندرون او چو داغ لالہ دود
پاکباز و کعبتین او دغل
ریمن و غدر و نفاق اندر بغل
در نگر ای خسرو صاحب نظر
نیست ہر سنگی کہ می تابد گہر
مرشد رومی حکیم پاک زاد
سر مرگ و زندگی بر ما گشاد
’’ہر ہلاک امت پیشین کہ بود
زانکہ بر جندل گمان بردند عود‘‘
 رومی
سروری در دین ما خدمتگری است
عدل فاروقی و فقر حیدری است
در ہجوم کارہای ملک و دین
با دل خود یک نفس خلوت گزین
ہر کہ یکدم در کمین خود نشست
ہیچ نخچیر از کمند او نجست
در قبای خسروی درویش زی
دیدہ بیدار و خدا اندیش زی
قاید ملت شہنشاہ مراد
تیغ او را برق و تندر خانہ زاد
ہم فقیری ہم شہ گردون فری
ارد شیری با روان بوذری
غرق بودش در زرہ بالا و دوش
در میان سینہ دل موئینہ پوش
آن مسلمانان کہ میری کردہ اند
در شہنشاہی فقیری کردہ اند
در امارت فقر را افزودہ اند
مثل سلمان در مدائن بودہ اند
حکمرانی بود و سامانی نداشت
دست او جز تیغ و قرآنی نداشت
ہر کہ عشق مصطفی سامان اوست
بحر و بر در گوشہ
ٔ دامان اوست
سوز صدیق و علی از حق طلب
ذرہ ئی عشق نبے از حق طلب
زانکہ ملت را حیات از عشق اوست
برگ و ساز کائنات از عشق اوست
جلوہ
ٔ بی پردہ او وانمود
جوہر پنھان کہ بود اندر وجود
روح را جز عشق او آرام نیست
عشق او روزیست کو را شام نیست
خیز و اندر گردش آور جام عشق
در قہستان تازہ کن پیغام عشق
 

اقبال